Pandemia koronawirusa zadała potężny cios branżom związanym z podróżowaniem. Zaplanowane wakacje i urlopy stanęły pod znakiem zapytania, a przewoźnicy i właściciele obiektów wypoczynkowych odnotowali kolosalne straty. Nowe zasady bezpieczeństwa, wdrożone przez lotnictwo i turystykę, pozwoliły ponownie wyruszyć w drogę.
„Turystyka może być platformą do przezwyciężenia pandemii” – powiedział Antonio Guterres, sekretarz generalny ONZ, w skierowanym do świata przesłaniu. Zaznaczył przy tym, że właśnie ta branża jest jedną z najbardziej dotkniętych przez pandemię, bowiem „spadła liczba podróży, a wzrosła fala strachu”, zwłaszcza przed niepewną przyszłością. Minione miesiące pozwoliły jednak nie tylko zapanować nad obawami, ale i przedsięwziąć stosowne kroki, by zminimalizować ryzyko zarażenia poprzez wprowadzenie na skalę światową nowych, niestosowanych dotychczas procedur. „Światowa turystyka nigdy nie była bardziej zjednoczona niż obecnie” – oświadczył Zurab Pololikaszwili, sekretarz generalny Światowej Organizacji Turystyki (UNWTO).
Znów latamy
Wprowadzone w odpowiedzi na pandemię COVID-19 ograniczenia w podróżowaniu są powoli zmniejszane, umożliwiając wznowienie turystyki w coraz większej liczbie miejsc. Najnowsze badania Światowej Organizacji Turystyki pokazują, że 22% wszystkich destynacji na świecie zaczęło łagodzić ograniczenia, a Europa jest tu liderem. EUROCONTROL (Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej) podaje, że ruch lotniczy na Starym Kontynencie sięgnie 16,5 tys. lotów w drugiej połowie lipca i nawet 18 tys. lotów w pierwszej połowie sierpnia 2020 r. Stanowi to około 50% ruchu w stosunku do analogicznego okresu w 2019 r. Międzynarodowa Rada Portów Lotniczych (ACI World, Airport Council International, reprezentująca przeszło 500 lotnisk w 46 krajach naszego kontynentu) przewiduje z kolei, że powrót globalnego ruchu pasażerskiego do poziomów z 2019 r. zajmie co najmniej trzy lata, a dynamika ożywienia jest powiązana z wieloma zmiennymi. COVID-19 wymógł wprowadzenie i przestrzeganie nadzwyczajnego reżimu sanitarnego. Europejska Międzynarodowa Rada Portów Lotniczych opracowała szereg środków zapobiegawczych zgodnych z wytycznymi Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) i Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC).
Wyzwania – aspekt ekonomiczny
Konsekwencje ekonomiczne pandemii COVID-19 są odczuwalne we wszystkich obszarach społeczeństwa i gospodarki. Ograniczenia wynikające z mniejszej liczby lotów obsługiwanych przez linie oraz zmniejszona dostępność usług pozalotniczych mają niewątpliwy wpływ na podejmowane dzisiaj przez zarządy portów lotniczych decyzje handlowe. Utrzymanie równowagi między popytem a podażą, ścisła współpraca i otwarta komunikacja między wszystkimi lotniskami jest kluczem do odbudowy siatki połączeń i wznowienia ruchu turystycznego.
Jednym z zagrożonych obszarów jest handel detaliczny na lotniskach, będący tradycyjnie wysoce dochodowym sektorem. Przed pandemią oczekiwano, że globalna sprzedaż detaliczna na lotniskach wzrośnie o 6,1% w stosunku do poziomu z 2019 r. i osiągnie poziom 48,2 mld dol. w 2020 r. Przy znacznym ograniczeniu globalnych podróży i wstrzymaniu wydarzeniach międzynarodowych, takich jak Igrzyska Olimpijskie w Tokio w 2020 r., które zwykle zwiększały liczbę podróży lotniczych, prognoza na 2020 r. jest znacznie mniej optymistyczna. Problem stanowi nie tylko mniejsza ilość podróżnych, , lecz także zmieniające się nawyki konsumenckie.
Reakcja konsumentów
Amerykańska firma konsultingowa AlixPartners już po ogłoszeniu pandemii COVID-19 przeprowadziła ankietę wśród konsumentów detalicznych na lotniskach. Ich stosunek do handlu detalicznego na lotniskach zmienił się diametralnie: aż 86% respondentów stwierdziło, że po zniesieniu ograniczeń będzie podróżować rzadziej i wydawać mniej w sklepach na lotniskach, 75% respondentów uznało, że nie czułoby się komfortowo w środowisku, w którym nie zastosowano środków ochrony zdrowia, 43% – że będzie unikać interakcji ze sprzedawcami, a 38% zamierza zupełnie unikać wchodzenia do sklepów. Prawie połowa respondentów byłaby mniej skłonna do zakupów w takich kategoriach, jak dobra luksusowe, perfumy i kosmetyki, odzież i akcesoria. Jak zatem zwiększyć poziom komfortu konsumentów? Kluczowe będzie zmniejszenie czasu oczekiwania, zapewnienie dystansu społecznego (np. za pomocą rozwiązań „kliknij i odbierz”) oraz komunikowanie przestrzegania wysokich standardów higienicznych.
Znów wypoczywamy
Powoli odradza się nie tylko ruch lotniczy, lecz także turystyka, w której również wdrożono nowe, restrykcyjne procedury sanitarne. Hotele i inne obiekty noclegowe podejmują szczególne środki bezpieczeństwa, by przyjąć gości, a branża dynamicznie dostosowuje się do nowych wyzwań.
Polska Organizacja Turystyczna rozpoczęła program autocertyfikacji higienicznej obiektów noclegowych. W ramach projektu stworzono interaktywną mapę, za pomocą której można wyszukać obiekty posługujące się znakiem graficznym „Obiekt Bezpieczny Higienicznie” (bezpiecznyobiekt.pot.gov.pl/dla-turysty). To miejsca, które deklarują, że swoje usługi świadczą zgodnie z obowiązującymi wytycznymi Ministerstwa Rozwoju i Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Celem akcji jest zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników obiektów noclegowych, oraz minimalizowanie ryzyka zakażenia gości i innych osób z zewnątrz, np. dostawców.
„Dzięki otwarciu obiektów noclegowych i restauracji turystyka krajowa zaczyna się odradzać. Zdajemy sobie sprawę, że nadal najważniejsze jest bezpieczeństwo turystów i pracowników obiektów turystycznych, dlatego wspólnie z branżą wypracowaliśmy program autocertyfikacji obiektów noclegowych i lokali gastronomicznych znajdujących się w nich. Mamy bowiem świadomość, że zaufanie to podstawa, zarówno w życiu, jak i w biznesie, jakim jest turystyka” – podsumowuje Robert Andrzejczyk, prezes Polskiej Organizacji Turystycznej.
Przed branżą lotniczą i turystyczną jeszcze długa droga, by odzyskać stabilizację i płynność. Od początku jednak priorytetem pozostają zdrowie i bezpieczeństwo podróżujących.
