Dossier Shqipëria, czyli Albania

W Albanii napotkamy nieprzeciętnej urody przyrodę, której zróżnicowanie przyprawia o zawrót głowy. Albańczycy mogą pochwalić się zarówno wysokimi Górami Dynarskimi, dostępem do Morza Jońskiego, Morza Adriatyckiego, jak i pięknymi jeziorami: Szkoderskim, Ochrydzkim i Prespą. W tym kraju nie brakuje także atrakcji historycznych, dobrze zachowanych rzymskich amfiteatrów i innych ciekawych zabudowań (zwłaszcza: Butrint czy Gjirokastёr). Coś dla siebie znajdą także fani miejskiego życia, które zarówno w stolicy kraju, jak i nadmorskich kurortach toczy się w dzień i w nocy. Powracający z Albanii podróżnicy cenią sobie także dobrą infrastrukturę hotelową, jak i smaczną kuchnię. W wielu opowieściach podkreślane są jednak przede wszystkim niesamowita życzliwość i gościnność Albańczyków oraz ich ciekawa kultura.

Choć Albania nie należy do Unii Europejskiej, można wjechać na jej teren na podstawie dowodu osobistego. Pamiętajmy jednak, że dokument wjazdowy powinien mieć zapas ważności 3 miesiące od planowanej daty opuszczenia tego państwa. Walutą, która obowiązuje w Krainie Orłów jest Albański Lek (ALL), na ogół płatność kartą przyjmowana jest tylko w dużych supermarketach i hotelach, warto zatem mieć przy sobie gotówkę. Najlepszy czas na odwiedziny Albanii to okres od czerwca do końca września, w tym czasie odnotowuje się najwięcej dni słonecznych, a temperatura powietrza, szczególnie w rejonach nadmorskich, oscyluje wokół 30°C. A jak z językiem? W popularnych kurortach z łatwością można porozumieć się po angielsku, a na południu kraju również po grecku i włosku. Im dalej od turystycznych atrakcji i w kontakcie ze starszym pokoleniem może to być jednak trudniejsze.

Warto wiedzieć, że ok. 60% Albańczyków wyznaje islam, jest to zatem religia dominująca w tym państwie. Tym samym Albania jest jedynym krajem położonym całkowicie w Europie, w którym muzułmanie stanowią większość społeczeństwa. Nie powinny zatem dziwić turystów poranne nawoływania muezzinów do modlitwy, obecność meczetów czy od czasu do czasu tubylcy spotykani w tradycyjnych, islamskich strojach. Albania nie wpisuje się jednak w żaden sposób w stereotyp państwa religijnego. Jej konstytucja gwarantuje wolność sumienia i wyznania, co ma rzeczywiste odzwierciedlenie w codziennym życiu. Choć z perspektywy dzisiejszych czasów wydaje się to prawie niemożliwe, to w Krainie Orłów panuje niesamowity egalitaryzm religijny i warta naśladowania tolerancja wyznaniowej odrębności. Jak to możliwe? Aby zrozumieć ten światowy fenomen, należy zagłębić się w przeszłość tego kraju. Dokładnie 53 lata temu komunistyczny dyktator, Enver Hodża, ogłosił Albanię pierwszym ateistycznym krajem na świecie. Zamknięto wtedy meczety, kościoły i cerkwie, a duchownych poddano represjom. Surowo karane były wszelkie objawy kultu, bez względu na ich formę. Te wspólne, trudne doświadczenia zjednoczyły wyznawców różnych religii, pozwalając im we współczesnych czasach zbudować tolerancyjne społeczeństwo. Obecnie pokojowo żyją obok siebie muzułmanie, katolicy i prawosławni, a w kalendarzu albańskich dni wolnych znajdują się święta wszystkich tych trzech religii.

Wielu osobom rzuca się w oczy także albańskie głębokie przywiązanie do rodziny i widoczny szacunek dla seniorów rodu. Albańczycy lubią spędzać czas w gronie krewnych, na co dzień spotykają się w dużych grupach, jedząc wspólnie posiłki czy zasiadając we wszechobecnych kawiarniach na filiżankę małej czarnej. Nierzadko jednak w grupach jednopłciowych. W kontaktach z turystami Albańczycy ze starszego pokolenia wolą załatwiać sprawy finansowe z mężczyznami, którzy w ich tradycji odpowiadają za utrzymanie rodziny. Nie odbierajmy zatem źle sytuacji, w której np. reszta za bilet zostanie przekazana jedynemu panu w grupie. Nie ma tu złych intencji, a wyraz szacunku. Skoro już jesteśmy w temacie kawy, jej picie jest również ważnym elementem kultury Krainy Orłów. Czarną i mocną „kawę po turecku” można tu dostać na każdym kroku, pije się ją poza domem, najczęściej w towarzystwie papierosa. Albańczycy palą dużo i często, również w restauracjach.

W albańskiej kulturze ważne miejsce zajmują goście, którym pod dachem gospodarza nie ma prawa stać się nic złego. To i inne prawa określone są w kodeksie zwyczajowym, tzw. Kanun. Reguluje on zachowania Albańczyków w zakresie wychowania, religii, pracy, honoru, gościnności, jak i kary za przewinienia. Ta ostatnia kwestia ma odzwierciedlenie w osławionych krwawych vendettach, które były niegdyś wyrazem zemsty za śmierć męskiego członka rodziny. Współcześnie jednak ten temat występuje raczej w kontekście soczystych anegdotek dla turystów, niż w faktach. Jeśli zastanawiacie się nad właściwym strojem w Albanii, to w rejonie nadmorskim codziennością są szorty i krótkie rękawki.  Jeśli jednak planujecie podróż w głąb kraju, to warto spakować luźne rzeczy z długimi nogawkami, aby nie zwracać na siebie niepotrzebnej uwagi. Sami Albańczycy ubierają się bardzo zróżnicowanie. Szczególnie młode pokolenie chętnie nosi się na modłę zachodnioeuropejską, a mieszkańcy Tirany pod tym względem nie różnią się zbytnio od wiedeńczyków czy warszawiaków. Natomiast podczas świąt ludowych i festiwali przywdziewają stroje ludowe, których w tym kraju jest około 200 typów. Trudno nie zazdrościć osobom, które pierwszy raz wybierają się do Albanii. Odkrywanie tego kraju to prawdziwa przyjemność!