Miasto o wielu obliczach. Historyczne fasady przeplatają współczesne ingerencje, artystyczne instalacje i pamiątki po epoce przemysłowej. Jaką twarz przyjmie tym razem?

Położone nad rzeką Duoro eklektyczne i gwarne Porto to miasto, które wciąż się zmienia. Średniowieczne mury zabytkowych budynków są naznaczone przez liczne przebudowy, które miały miejsce w kolejnych epokach, a historyczną architekturę przenikają artystyczne ingerencje współczesnych artystów. Nic nie jest tu stałe ani pewne. Może za wyjątkiem bogatego smaku słynnego lokalnego wina, które rozsławiło Porto na cały świat.

KWESTIONARIUSZ
KWESTIONARIUSZ

Najbardziej znane zabytki: Kościół św. Franciszka, kościół Clérigos, Palacio de Bolsa, Casa da Musica, katedra Sé do Porto na wzgórzu Pena Ventosa.

Najciekawsze style architektury: barokowy, manueliński.

Przełomowy moment historii: Podpisanie w 1703 roku porozumienia handlowego między Anglią a Portugalią (traktat Methuena), który zaowocował intensywnym rozwojem regionu Porto w skutek eksportu wina na angielskie rynki.

Najbardziej znane z: produkcji doskonałego wina – Porto; warto zwiedzić lokalne winiarnie skupione głównie w położonej nad rzeką dzielnicy Vila Nova de Gaia.

Koniecznie należy: wspiąć się na szczyt wieży kościoła Clérigos, z którego roztacza się widok na całe miasto.

Dla smakoszy: Mercado do Bolhao, czyli targ pełen świeżych warzyw, owoców i ryb.

Miejsce na spacer: Ogrody Pałacu Kryształowego (Jardim do Palacio de Cristal).

Poza szlakiem: Foz do Duoro, czyli spacer brzegiem Oceanu Atlantyckiego.

Sławni obywatele miasta: Fernao de Magalhaes (Ferdynand Magellan), António Carvalho da Silva Porto, João Marques de Oliveira.

Co warto zobaczyć?

Zwiedzanie Porto najlepiej zacząć od nadbrzeża Ribeira – tętniącego życiem historycznego serca miasta. Dawniej zamieszkiwana przez niższe warstwy społeczne dzielnica to urokliwa plątanina wąskich uliczek, które zaprowadzą nas nad rzekę i jej gwarną nadbrzeżną promenadę – Cais da Ribeira. Otoczony barwnymi kamienicami deptak to turystyczne centrum miasta i jeden z najczęściej uwiecznianych kadrów z Porto. To najlepsze miejsce na rozsmakowanie się w lokalnej kuchni i wypicie kieliszka porto z widokiem na położoną po drugiej stronie rzeki miejscowość Vila Nova de Gaia, w której piwnicach przechowywano niegdyś słynne wino. Nadbrzeżna Ribeira to jednak tylko część historycznego centrum Porto, wpisanego na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Obejmuje ono również średniowieczną dzielnicę znajdującą się w obrębie XVI-wiecznego muru, a także obszar na południe od Placu Wolności, sięgający aż po Vila Nova de Gaia. To właśnie w tej części miasta znajdują się najważniejsze zabytki Porto, takie jak gotycko-barokowy kościół św. Franciszka, neoklasyczny gmach Palacio da Bolsa, czy przypominająca fortecę katedra Sé do Porto na wzgórzu Pena Ventosa. Stąd roztacza się również piękny widok na całą Ribeirę. Do katedry warto jednak zajrzeć przede wszystkim ze względu na piękny, bogato zdobiony ołtarz i zabytkowe krużganki z błękitnymi azulejos. Panoramę Porto i doliny rzeki Duoro można podziwiać także na wieży barokowego kościoła Clérigos, który jest jednym z symboli miasta.

Belle époque

W XIX wieku do Porto dotarła rewolucja przemysłowa, która zostawiła po sobie wiele architektonicznych śladów – m.in. dwupoziomowy most Dom Luis I, zaprojektowany przez ucznia samego Gustave’a Eiffla. Swoistym pomnikiem tej epoki jest także zlokalizowana przy Rua de Santa Catarina kultowa kawiarnia Café Majestic ze swym wspaniałym, bogato zdobionym secesyjnym wnętrzem, które przyciąga tysiące turystów.
Amatorów przepychu spod znaku belle époque oczaruje również Livraria Lello & Irmao, uważana za jedną z najpiękniejszych księgarni w Europie (a nawet na całym świecie). Mieszcząca się w zabytkowym neogotyckim budynku, zachwyca swym nietuzinkowym księgozbiorem i wnętrzem z monumentalnymi witrażami i niezwykle oryginalnymi, krętymi schodami w samym sercu sklepu. Podobno to właśnie one były dla J.K. Rowling jedną z inspiracji do stworzenia barwnych opisów wnętrz w Hogwarcie.

Śladami azulejos

Będąc w Porto, nie sposób ich nie spotkać. Malowane na ceramicznych płytkach obrazy, które zdobią fasady budynków, to pamiątka dawnej sztuki dekoracyjnej i jeden ze znaków rozpoznawczych miasta. Jednym z najbardziej okazałych przykładów jest dworzec Sao Bento, którego ściany pokrywają panele niebieskich azulejos o łącznej powierzchni ponad 500 m2. Namalowane na 20 tys. płytek obrazy przedstawiają pięć wydarzeń z historii Portugalii. Ale to nie jedyne miejsce, gdzie można podziwiać kunszt portugalskich rzemieślników. Błękitnymi azulejos zachwyca również fasada pochodzącego z XVIII kościoła św. Ildefonsa, a także Kaplicy Dusz (Capela das Almas).
Sztuka azulejo nie pozostaje bez echa także dziś. Z inicjatywy grupy Locomotiva w 2015 roku fasada jednej z kamienic przy ulicy Madeira została pokryta ich uwspółcześnioną wersją. Nowe azulejos to dzieła lokalnych artystów, którzy w swoich pracach mieli za zadanie odpowiedzieć na pytanie „Quem és, Porto?” (Kim jesteś Porto?). W ramach tej oryginalnej inicjatywy powstały 3 tys. płytek, które zajmują łącznie powierzchnię 135 m2, stając się nową atrakcją turystyczną miasta.

Kim jesteś, Porto?

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi. Zwłaszcza, że to nie pierwsza ingerencja sztuki współczesnej w historyczną tkankę miejską. Zabytkowe zabudowania są ciągłym obszarem artystycznych eksperymentów, które nadają znanym miejscom nowy wymiar i zmieniają ich odbiór. Jednym z nich jest „Metamorfoza” – gigantyczna metalowa instalacja przypominająca siatkę rozciągniętą pomiędzy elegancką fasadą Sao Bento i niszczejącymi murami sąsiadującego budynku. Przeskalowana forma stawia pytanie o architektoniczny ład i przyszłe zagospodarowanie charakterystycznych dla miasta pustych przestrzeni. Za „Metamorfozą” stoi grupa kreatywna FAHR 021.3, która ma na swoim koncie więcej twórczych projektów w miejskiej przestrzeni.
Ostatnia z nich, ogromna kulista instalacja w samym sercu historycznego placu Largo Amor de Perdição powstała w ramach uczczenia 20. rocznicy wpisania Porto na światową listę UNESCO. Ze swą nieprzystającą do monumentalnego sąsiedztwa modułową strukturą zmusza do zrewidowania wyobrażeń o tym miejscu. Czy taki cel przyświecał również siedemnastowiecznym władcom miasta przebudowującym romańską katedrę i inne średniowieczne zabytki w barokowym stylu? Być może, ale jedno jest pewne: Porto to fascynujący organizm podlegający ciągłym przeobrażeniom, a każda twórcza ingerencja w jego tkankę tworzy jedyny w swoim rodzaju mikroklimat, którego nie odnajdziemy w żadnym innym mieście.

Jednodniowe wypady z Porto

  • Praia de Matosinhos – plaża, na którą dojechać można autobusem (linia nr 500) lub metrem w 20 minut (niebieska linia, przystanek: Matosinhos Sul). Świetne miejsce dla miłośników surfingu i bodyboardingu. Skosztować tu można najlepszych owoców morza, warto też odwiedzić targ rybny (znajduje się naprzeciwko portu).
  • Braga – miasteczko, do którego w godzinę dojeżdża pociąg ze stacji Sao Bento. Słynie z uroczystego obchodzenia wielkanocnego Wielkiego Tygodnia. Będąc tu, koniecznie trzeba zwiedzić też pałac Paço Episcopal Bracarense i położony na jego tyłach ogród Jardim de Santa Bárbara.
  • Dolina rzeki Douro – można dopłynąć do niej statkiem. Na malowniczych stokach doliny znajdują się winnice, które najlepiej odwiedzić podczas zbioru owoców. Warto wziąć ze sobą rower (można go też wynająć na miejscu) i zwiedzić okolicę na dwóch kółkach.[/one_third_last]

ZNAKI SZCZEGÓLNE
ZNAKI SZCZEGÓLNE

Dzielnica Ribeira Zachwycająca turystów wąskimi uliczkami i niezwykłą architekturą wąskich, barwnych kamienic.

Francesinha Czyli kanapka 2000 kalorii: składa się z kilku rodzajów szynki, boczku, kiełbasy i wołowego steku; do tego dodaje się sadzone jajko i frytki, a wszystko zapieka w piwnym sosie i z dużą ilością żółtego sera.

Klub piłkarski FC Porto Fani mogą zwiedzić tutejszy stadion piłkarski, zwany Stadionem Smoka.