Studiowali tu święty Tomasz z Akwinu, Victor Hugo i Jackie Kennedy. Położony w samym centrum Paryża uniwersytet, zwany potocznie Sorboną, od wieków przyciągał żądnych wiedzy młodych ludzi. To oni oraz ich profesorowie ukształtowali charakter całej dzielnicy. Zapraszamy na paryski spacer na początek roku akademickiego – Sorbona i Dzielnica Łacińska.
Początki słynnej uczelni wyższej sięgają połowy XIII wieku, gdy Paryż – już wtedy jedno z najważniejszych centrów intelektualnych w Europie – gromadził uczniów i nauczycieli z całego kontynentu. Ponieważ średniowiecznym językiem komunikacji międzynarodowej była łacina, dzielnicę uniwersytecką określono mianem Dzielnicy Łacińskiej (Quartier Latin). Nazwa „Sorbona” pochodzi z kolei od nazwiska założyciela jednego z kolegiów – Roberta de Sorbon, teologa i kapelana króla Francji Ludwika IX. Mianem tym zaczęto określać cały uniwersytet dopiero w XVII wieku. Właśnie wtedy kardynał Richelieu ufundował budowę nowej siedziby oraz Kaplicy Sorbony (Chapelle de la Sorbonne) w stylu barokowym, z piętrową fasadą oraz kopułą projektu architekta Jacques’a Lemercier. We wnętrzu mieści się grobowiec kardynała, a przed wejściem stoi pomnik filozofa Augusta Comte’a.
Kobiety na uniwersytety!
Aż do 1867 r., kiedy na Wydział Nauk przyjęto pierwszą studentkę, Emmę Chenu, Sorbona była niedostępna dla kobiet. Co ciekawe, uniwersytet w Lyonie przyjął pierwszą słuchaczkę już cztery lata wcześniej! Początkowo paniom nie było łatwo w tym zmaskulinizowanym świecie: mogły przystępować do egzaminów, ale nie pozwalano im uczestniczyć w wykładach. Niektóre fakultety długo jeszcze pozostawały prawie bez wyjątku męskie. Do 1905 r. studentki Wydziału Prawa stanowiły zaledwie 1% wszystkich przyjętych. Inne wydziały były bardziej otwarte. Dzięki temu w 1891 r. młoda, zdolna i ambitna Maria Skłodowska, nie mogąc studiować w rodzinnym kraju, kontynuowała na Sorbonie kształcenie w dziedzinie fizyki i matematyki. W 1906 r. jako pierwsza kobieta została profesorem tej uczelni, obejmując po zmarłym mężu katedrę fizyki. W uznaniu dokonań naukowych szczątki Marii Skłodowskiej-Curie i jej męża Pierre’a Curie zostały w 1995 r. przeniesione do leżącego w Dzielnicy Łacińskiej Panteonu (Panthéon). Określany tym mianem neoklasycystyczny budynek z końca XVIII wieku, pierwotnie kościół św. Genowefy (patronki Paryża), pełni funkcję mauzoleum wybitnych Francuzów. Najsłynniejsza polska uczona była drugą pochowaną w Panteonie kobietą. Jak dotąd uhonorowano w ten sposób jedynie pięć pań. 30 listopada 2021 r. spocznie obok nich Josephine Baker – tancerka, aktorka i piosenkarka, a w czasie II wojny światowej żołnierka ruchu oporu.
Sorbona dzisiaj
Po wielowiekowej historii oraz licznych reformach paryskiej świątyni wiedzy określenie Sorbona wciąż widnieje w nazwach czterech tutejszych uniwersytetów (Sorbonne Université, Université Sorbonne Paris Nord, Université Panthéon-Sorbonne, Université Sorbonne Nouvelle) kształcących łącznie ponad 100 tysięcy studentów!
W historycznych budynkach Sorbony mieszczą się obecnie siedziby władz uczelni, sale reprezentacyjne i biblioteki. Wnętrza, wypełnione arcydziełami malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego można zwiedzać wyłącznie w grupach zorganizowanych z przewodnikiem z Kancelarii Uniwersytetów w Paryżu. W pobliżu znajduje się butik z uczelnianymi gadżetami. https://www.sorbonne.fr/
Bijące serce miasta…
Obecnie studenci w większości przenieśli się do nowych kampusów, a Dzielnica Łacińska, w której nie brakuje wąskich klimatycznych uliczek i placów, roi się dziś od turystów, zarówno w dzień, jak i w nocy. Nic w tym dziwnego – to przecież pod względem geograficznym, historycznym i kulturalnym samo serce Paryża. Dzielnica jako jedyna zachowała w dużej mierze średniowieczny układ ulic i kwartałów. Na każdym kroku znajdują się tu kawiarnie, bary i restauracje. Coś dla siebie znajdą też miłośnicy książek – nad brzegiem Sekwany przy bulwarze św. Michała (Quai St-Michel) u bukinistów (ulicznych antykwariuszy) trafić można na stare i rzadkie książki, ryciny oraz pocztówki. Bulwar łączy z ulicą de la Huchette dostępna tylko dla pieszych ulica Kota Rybaka (Rue du Chat-qui-Pêche). Ma jedynie 1,8 m szerokości i uważana jest za najwęższą ulicę Paryża, choć niesłusznie, bo deklasuje ją szeroka na niecały metr uliczka z 12. dzielnicy. Niedaleko stąd do znanej z filmu Woody’ego Allena „O północy w Paryżu” księgarni „Shakspeare and Company”. Bywał w niej sam Ernest Hemingway, który w latach 1921-1928 mieszkał w Dzielnicy Łacińskiej, w małym mieszkanku pod numerem 74 przy Rue du Cardinal Lemoine. O tym fakcie przypomina pamiątkowa tablica na fasadzie budynku.
… i jego zielone płuca
W przeciwieństwie do gwarnych ulic Dzielnicy Łacińskiej prawdziwą oazą spokoju jest położony na obrzeżu 5. i 6. dzielnicy Ogród Luksemburski (Jardin du Luxembourg). Park, założony w XVII wieku na życzenie królowej Marii Medycejskiej, żony Henryka IV, otacza Pałac Luksemburski, w którym dzisiaj mieści się Senat Francji. Największą letnią atrakcją parku jest Fontanna Medyceuszy (Fontaine Médicis), a także duża, ośmiokątna sadzawka, po której dzieci puszczają żaglówki. Najmłodszych zajmują także huśtawki i karuzele. Wszystko to, a przede wszystkim przepiękna roślinność, sprawia, że Paryżanie chętnie spędzają tu czas wolny. Warto wiedzieć, że wśród ponad stu dekorujących park rzeźb znajduje się pomnik z popiersiem Fryderyka Chopina. W działającej w Ogrodzie pasiece rocznie pozyskuje się kilkaset kilogramów miodu.
W królewskim ogrodzie botanicznym
Kolejny duży teren zielony w tej części miasta to Jardin des Plantes. Założony w 1626 r. przez nadwornego lekarza i aptekarza Ludwika XIII jako ogród z roślinami leczniczymi stał się szkołą botaniki, historii naturalnej i farmacji. W 1640 r. otwarto go dla mieszkańców miasta. Mieszczą się tu Wielkie Cieplarnie (Grandes Serres) z roślinami egzotycznymi, Ogród alpejski (Jardin alpin) i Ogród zoologiczny (Ménagerie). Tutejsze zoo, założone w 1794 r., jest jednym z najstarszych na świecie. Ze względu na powierzchnię zamieszkują je zwierzęta niewielkie, w tym wiele gatunków zagrożonych wyginięciem, takich jak pandka ruda, pantera śnieżna i orangutan. Obok znajdują się budynki Muzeum Narodowego Historii Naturalnej prezentującego różnorodność istot żywych, ich ewolucję i działalność człowieka wpływającą na środowisko naturalne. Zwiedzić można m.in. Galerię Paleontologii i Anatomii Porównawczej, Wielką Galerię Ewolucji, Galerię Geologii i Mineralogii. Przewidziano wiele atrakcji dla dzieci, w tym salę wirtualnej rzeczywistości, w której najmłodsi poznają od podszewki zagadnienia ewolucji lub biorą udział w podwodnej ekspedycji arktycznej.
